Als je naar Boedapest gaat, krijg je drie steden voor de prijs van één. Aan de oostkant van de Donau ligt Pest. Er tegenover liggen Buda en – wat meer naar het noorden – Obuda. Pas sinds het einde van de negentiende eeuw vormen deze plaatsen een metropool.
Wat is er te doen?
De hoofdstad van Hongarije kent een zeer bewogen geschiedenis. Al in de Romeinse tijd was Aquincum de belangrijkste stad in dit deel van Europa. Bij de opgravingen vind je niet alleen een museum, maar ook een archelogisch park – met eigen gelijknamige HÉV-station. De Romeinen waren niet alleen geïnteresseerd in de strategische ligging aan de Donau, maar ook in de warmwaterbronnen in en om de stad. De badcultuur nam een grote vlucht toen de Ottomanen een groot deel van Hongarije bezetten. De oudste badhuizen van Boedapest stammen uit deze periode.
Toen Boedapest werd bevrijd van de Ottomanen, werd het tegelijkertijd onderdeel van Oostenrijk onder de Habsburgers. Geleidelijk veroverden zij meer terrein op de Ottomanen en groeide de macht van het Oostenrijkse keizerrijk. Steeds meer volkeren werden erin opgenomen. De Hongaren verzetten zich echter tegen het centrale gezag. Uiteindelijk leidden hun protesten tot de vorming van de ‘dubbelmonarchie’ van het keizerrijk Oostenrijk en het koninkrijk Hongarije.
Boedapest werd zo, aan het einde van de negentiende eeuw, de tweede hoofdstad van het rijk. Uit deze periode stammen monumentale gebouwen, zoals het parlementsgebouw, stations, bruggen, het Vissersbastion en de grootste synagoge van Europa. Monumentale gebouwen uit eerdere tijden zijn bijvoorbeeld te vinden op de burchtheuvel in het stadsdeel Boeda. Hier bevinden zich onder andere het oude koninklijke paleis van Hongarije en de 13e-eeuwse Matthiaskerk met een prachtig decoratief dak.
In Boedapest zijn tot slot musea te vinden over beroemde oud-inwoners zoals Semmelweis en Houdini.
Na de Eerste Wereldoorlog was de macht van de dubbelmonarchie gebroken. Hongarije werd een zelfstandige republiek met een fractie van het grondgebied dat het eerder omvatte. Veel Hongaren woonden hierdoor niet meer in Hongarije, maar in Tsjechoslowakije, Oekraïne, Roemenië of Joegoslavië. De onvrede over deze situatie speelde de fascisten in de hand. Hongarije werd in de jaren dertig een dictatuur die in de Tweede Wereldoorlog de kant koos van Nazi-Duitsland. De oorlog eindigde toen Boedapest veroverd werd door de Sovjets. Zij maakten het land communistisch en hebben het bezet. Toen de Hongaren in 1956 in opstand kwamen, werd dit door het Russische leger onderdrukt. In het Terror Háza (Huis van Terreur) wordt de herinnering aan de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog en de communistische periode herdacht. Dit gebouw werd namelijk eerst gebruikt door de Hongaarse fascistische partij en na de oorlog door de communistische geheime dienst. De tentoonstelling eert vooral de slachtoffers.
Tip: met de Budapest Card mag je gratis reizen met het OV en krijg je gratis toegang tot veel attracties. Er is zelfs een bezoek aan een thermaalbad in begrepen!
Voor de OV-fans
Aan het einde van de negentiende eeuw werd Boedapest de hoofdstad van Hongarije, de helft van de machtige dubbelmonarchie met Oostenrijk. Precies in de periode van grote expansie van de spoorwegen. Boedapest dankt daaraan liefst twee monumentale stations: Nyugati en Keleti. Verder is er een spoorwegmuseum met een indrukwekkende collectie van oude locomotieve en rijtuigen.
In Boedapest werd ook de eerste metrolijn gebouwd na de primeur in Londen: eerder dan in steden als Parijs en New York! Deze lijn – M1 – is niet alleen nog steeds in gebruik, maar ook zo oorspronkelijk mogelijk gehouden. Op station en knooppunt Deák tér vind je het ‘Millennium Underground Museum‘, gewijd aan deze eerste metrolijn.
Uit de 19e eeuw stamt verder de funiculaire van Boedapest, die bezoekers omhoog leidt naar de kasteelheuvel van Boeda. Tot slot biedt het OV-netwerk nog een tandradspoorlijn (lijn 60) en een bootroute.
De communisten hechtten ook veel waarde aan spoorwegen. Zozeer dat ze dachten dat kinderen veel konden leren van het runnen van een eigen spoorlijn. De lijn bestaat nog en wordt ook nog steeds gerund door kinderen. Hier lees je er meer over.
