De Ffestiniog Railway is een recordhouder: het was de eerste smalspoorlijn in Groot-Brittannië die personen vervoerde, het is het oudste smalspoorbedrijf ter wereld, én het oudste spoorbedrijf op aarde dat nog actief is! En dan is het ook nog door de Britse consumentenbond verkozen tot de mooiste treinreis van Europa. Als dynamisch duo met de langste ‘heritage railway’ van het Verenigd Koninkrijk, de Welsh Highland Railway, vormt dit wereldberoemde spoortraject een complete kennismaking met Wales.
Wat is er te doen?
Je eerste blik op Blaenau Ffestiniog bestaat uit torenhoge grijze bergen die dit voormalige mijnstadje nog net niet hebben opgeslokt. Het zijn slate tips, onafzienbare hopen van onbruikbare leisteen en indrukwekkende overblijfselen van de industrie die dit gebied ooit rijk en succesvol maakte. De trein van Transport for Wales is 75 minuten eerder uit het idyllische kuststadje Llandudno vertrokken en is via het estuarium van de rivier Conwy richting het binnenland van Wales naar een heel andere wereld geklommen.
De hypermoderne CAF-trein van TfW vormt een scherp contrast met het naastgelegen perron: daar puft een stoomlocomotief het station binnen met daarachter The Quarryman of Mountain Spirit, de treinverbinding naar havenstad Porthmadog. Voor Mountain Spirit staat een bijzondere, dubbelzijdige locomotief, bekend als een double Fairlie. De leisteen maakte de reis bergafwaarts naar de haven van Porthmadog ooit puur op zwaartekracht. Pas na 1860 werden er stoomlocomotieven op het traject geïntroduceerd. Voor de reis terug omhoog is echter ook vandaag de dag de extra kracht van deze locomotief geen overbodige luxe!
In 1865 was de Ffestiniog Railway zoals gezegd de eerste smalspoorlijn van Groot-Brittannië die passagiers ging vervoeren, naast de ook al eerder genoemde leisteenvracht. Helaas nam de vraag naar leisteen door de jaren heen af en gingen de industrie en daarmee deze spoorlijn na de Tweede Wereldoorlog teloor. Al vrijwel meteen ontstonden er plannen om het verlaten traject nieuw leven in te blazen, maar het kostte veel inspanning, geld en vooral ook tijd om dit te realiseren: stukje bij beetje werd de spoorlijn hersteld, tot in 1982 (precies 150 jaar na de planning ervan) de volledige reis tussen Blaenau Ffestiniog en Porthmadog weer per trein gemaakt kon worden. Van de industriële leisteenbergen van Blaenau naar bosrijke heuvels, en van glooiende weides naar de kust, met een spectaculaire entree op eindpunt Porthmadog: de trein rijdt over de zeemuur dwars door het estuarium. Bij het uitstappen word je verwelkomd door de frisse zeelucht.
Heden ten dage is deze treinreis een hoogtepunt van een vakantie in Wales én een van de mooiste treinreizen die je wereldwijd kunt maken. Wij schreven dit artikel op basis van onze ervaring, een enkele reis van Blaenau Ffestiniog naar Porthmadog: we reisden van industrie naar natuur en we volgden de route van de leisteen, waarvoor de spoorlijn ooit is aangelegd. Je kunt de reis naar keuze vanuit beide richtingen maken, ook vanuit beide richtingen retour.
